Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri
Birliği
Suni Tohumlama
Basın Açıklaması
Hayvancılık Genel Müdürlüğünün Bakan adına 81 İl Müdürlüğüne
ve bilgi için Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine gönderdiği
03/11/2019 tarih ve E.3294541 sayılı yazısında “Siyah
Alaca, Montofon, Simental ve Jersey ırkı sığırların tohumlanmasında tohumlama
tarihinde 5 yaşına (1800 gün) kadar olanlarında kendi ırkı ile tohumlama
yapılma şartı bulunmakta idi. Bu kural 24/11/2019 tarihinden itibaren
kaldırılarak yaş ve ırk uyum şartına bakılmaksızın suni tohumlama
yapılabilmesine izin verilmiştir” denilmektedir.
Ülkemiz büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde dünyanın kabul
ettiği üstün özellikli sığır ırklarının yaygınlaştırılması çalışmaları neredeyse
cumhuriyetin kuruluşuna kadar giden bir çalışmadır. Bu yolda ağır aksakta olsa belirli mesafeler
alınmıştır. Bu uzun soluklu çalışmalar neticesinde tam olarak istenilen
seviyelere gelemesekte süt, döl ve kesim ağırlıklarında kayda değer artışlar elde
edilmiştir.
Bitkisel ve hayvansal üretim modellerinde anlık kararlar
verilerek kısa sürede sonuca ulaşmak mümkün değildir. Hayvan ve bitki ıslahında
alınan kararların sonuçları 20-30 yıl gibi çok uzun zamanlara kadar gidebilir.
Bugünü kurtarmaya yönelik olarak
yapılan ani kararların ileride çok büyük sorunlara yol açacağı unutulmamalıdır.
Örneğin; belli bir süre sonra saf ırk bulmak
zorlaşacaktır. Ani kararlar tarımsal üretimde
istenilen sonucu vermez. Adım adım ve sabırla yapılacak uygulamalar sonucunda
tarımsal üretimde artışlar sağlanabilir.
Aslında, Siyah Alaca,
Montofon, Simental ve Jersey ırkları her ne kadar yurt dışı orijinli olmasına
rağmen şimdiye kadar yapılan gün ve ırk esaslı bilinçli suni tohumlama, uygun
yetiştirme ve bakım-besleme uygulamaları ile Türkiye ekolojik koşullarında
tarım işletmelerimizde kayda değer süt, döl ve kesim ağırlıklarına ulaşmıştır.
Bu karar ile;
Son yıllarda ortaya
çıkan kırmızı et açığımızın kapatılmasına yönelik bir çaba,
Cezai şartları göze
alarak kaçak olarak az sayıda yapılan suni tohumlama işlemlerini yasal hale
getirilmek istendiği anlaşılmaktadır.
Bu kararın aşağıdaki
sakıncaları doğurması olabilecektir;
Şimdiye kadar gerek
yerli ve gerekse yurt dışı orijinli olup zamanla yerlileşen kültür ırklarımızda
verim düşüklüğüne neden olabilir,
Tutulan pedigri
kayıtlarının çöpe atılmasına ve büyük sığır işletmelerinde ulusal ıslah
projelerinin veya uygulamalarının sonlandırılmasına neden olabilir,
Cüssesine uygun
olmayan suni tohumlama uygulamaları ile iri buzağıların doğumlarının güç veya
hiç olmamasına neden olabilir,
Kayıt sistemi ve
tohumlamada yaşanacak ırk karmaşası ile damızlık dişi düve elde edilmesinin artık
mümkün olamayacağı ve ancak tesadüfen yüksek verim verebilecek düvelerin elde
edilebileceği,
Yoğun ithal ve son
kullanma tarihi geçmiş semen kullanımı ile yeni hastalıklara ve düşük tohumlama
indeksine yol açabileceğinden beklenenden daha az buzağının elde edilmesine
neden olabilir,
Yerli gen
kaynaklarımızın kaynağı belli olmayan boğaların spermleri ile tohumlanmaları
ile az da olsa mevcut Doğu Anadolu Kırmızısı, Güney Sarısı ve Yerli Kara Sığır
ırklarımızın tamamen yok olmasına neden olabilir,
Sığırcılık
işletmelerinin verim yönlerinde değişime neden olarak, milyonlarca dolar
yatırım ile sağlanan sağım ve otomasyon sistemi kuran işletmelerin alt
yapılarının devre dışı kalmasına neden olabilir,
Ve nihayetinde
sığırcılıkta yukarıda görülebilecek aksamalardan dolayı yine kırmızı et açığı
yüksek ihtimalle olabilir,
Yıllardır titizlikle
sürdürülmeye çalışılan sığır ırkının suni tohumlama kurallarının ani bir
kararla değiştirilmeye çalışılmasından bir an önce vazgeçilmelidir.
Aksayan ve sorun
oluşturan noktaların tespit edilip çözüm üretilmesi gerekmektedir. Bölgesel ya
da münferit sorunların çözümlenmesi yerine tüm ülke çapında uygulanan bir
sistemin tartışılmadan ve doğru yanlışları ortaya konulmadan ben yaptım oldu
mantığı ile uygulanmaya çalışılması doğru değildir.
Kamuoyuna saygı ile
duyurulur.
TZYMB
